Schutterspark baan
Deel 1
Link naar deel 2 , deel 3 , deel 4, deel 5, kaart
Het begin
Talrijke mooie locaties bekeken, evenveel gesprekken met gemeentes en pachters gehad, jaren lang…geen succes. Tot we vorig jaar via een van onze leden in contact kwamen met de gemeente Brunssum. In maart van 2009 hadden we een eerste gesprek met twee medewerkers van de gemeente. Wederzijds enthousiasme. Onze activiteiten zijn een mooie passende bijdrage aan het Schutterspark, een prachtig park met een rijk mijnverleden. Een pracht locatie voor onze baan. En die ligt ook nog in een gemeente die ons alle medewerking verleent!
De aanvraag
Na het nodige overleg, tekeningen en wat concepten gaat in mei de officiële aanvraag voor een modelspoorbaan naar het college van B&W. Een spannende tijd breekt aan. Die maand maakten we wel al deel uit van alle evenementen die op De Dag van het Park in het Schutterspark plaatsvonden. Een prachtdag! Veel belangstelling van de bezoekers wat de eveneens aanwezige wethouders zeker opgevallen is. De vakantie gaat voorbij. Wij plannen onze laatste stoomdag voor het jaar op eind september. Maar voor die dag krijgen we het verlossende mailtje! 16 september 2009, het college van B&W is akkoord met het voorstel. Dit bericht resulteerde direct in een nieuwe afspraak met onze gemeentelijke contactpersonen. Op 22 september werden wensen op papier gezet en in het veld het perceel voor de baan bekeken. De gemeente zal het grondwerk verzorgen. Wij kunnen de baan gaan uitzetten.
Plannen
Nu is het tijd om een werkgroep samen te stellen. Drie techneuten naast de voorzitter en de secretaris. Eind oktober komt de groep bij elkaar op de baanlocatie. Het traject wordt uitgezet met maximale benutting van het perceel en geschetst op een plattegrond. De gemeentelijke landmeter maakt later een officiële tekening. Details komen ter sprake. Het zal een baan worden met 3 spoorbreedtes: 3,5, 5 en 7 ¼ inch. In plaats van wissels, zal eerst een traverse bij het station komen. Beslist wordt over materiaal maten en baanbed afmetingen. Nu komt de offerte ronde aan de orde. De gemeente vraagt om een uitgebreid projectplan waar alle kosten in vermeld staan. Ook daarin wordt voorzien. Nu breekt weer een tijd van wachten aan.
De Start
Het is februari 2010. We krijgen toestemming en de sleutels om onze intrek te nemen in een van de pompgebouwen. Daar kunnen we beginnen de baandelen samen te stellen. In nog een werkgroepvergadering worden de laatste hindernissen genomen. Elektriciteit op de locatie is er een van. Wel een heel belangrijke. We zijn uitgenodigd voor een overleg op het gemeentehuis met de ondernemers van het park. Daarna is er tijd voor een persoonlijk gesprek. De juiste personen worden benaderd en al ’s middags is er actie in het park! Bovendien horen we dat een hek dat eerder een beperking voor de baan betekende, zal verdwijnen. En ja hoor, de baan wordt groter!! Nu wachten we op bericht dat de elektriciteit een feit is……
Deel 2
Actie
Het is nu maart, week 9. Van onze contactpersoon binnen de gemeente krijgen we te horen dat het grondwerk in week 11 uitgevoerd gaat worden. De elektriciteit aansluiting zal in week 13 plaatsvinden. De opdracht voor het staal wordt verleend. De prijs daarvan blijkt al weer in stijgende lijn te liggen. We zijn iets duurder uit dan we dachten. Levering zal ook in week 12 zijn.
Zaterdag 13 maart is onze eerste officiële werkdag. Bij het licht van wat bouwlampen die aan een aggregaat hangen maken we de voorbereidingen voor het laswerk van de baandelen. Behalve koud is de loods waar we van de gemeente in mogen werken, ook stikdonker! Van drie zware deuren op balken en schragen ontstaat een stabiele tafel. Hierop worden aanslagen geschroefd voor de dwarsliggers. Vijf stalen lasmallen die de spoorstaven nauwkeurig op de juiste plaats houden, liggen er al. Na vijf uur noeste arbeid staat alles klaar om te gaan lassen. Nu het staal nog.
De aannemer
Donderdagmiddag, 18 maart. We hebben een afspraak op locatie met onze contactpersoon van de gemeente en de aannemer. Het terrein kennen we niet meer terug! De gemeente heeft een bosfrees aan het werk gezet nadat alle ‘foute’ bomen zijn geveld en er is veel gesnoeid. De frees versnippert alles op zijn weg en het resultaat is een mooie schone ondergrond. Maar ook de eerder geplaatste piketten zijn nu weg. Geeft niet nu we toch een ander tracé gaan volgen. We spreken af hoe de bedding eruit gaat zien en dat maandag 22 maart het werk kan beginnen. Dat houdt wel in dat zaterdag weer piketten geslagen moeten worden. En zo geschiedde.
Maandag 22 maart, 7.30 uur. Uw verslaggever is al in het park om de hekken te openen voor de aannemer. Keurig op tijd rijden een busje en een graafmachine naar onze locatie. We houden een kort werkoverleg en de laser wordt centraal binnen het tracé geplaatst. Door struiken en bomen zal die nog een keer verzet moeten worden. Als het ‘0’- punt bepaald is hapt de 1.80 m brede bak, met de piketten steeds keurig in het midden, de basis van onze baan. Aan de hoge zijde moet er een 50 cm uit terwijl aan de andere kant tot wel 70 cm opgevuld moet worden. Daarvoor wordt op een andere plek in het bos een zandgroeve geschapen. Dan gaan er vrachten korrelmix op voor de stabiliteit. Stevig aangetrild. Straks, als het spoor op de dijk ligt, kan afgewerkt worden met gebroken split. De hoge dijk is mooi glooiend met bosgrond afgewerkt. Daar gaan we op korte termijn gras zaaien.
Constructie
We spreken nog steeds van week 12 als ook het staal geleverd is. Nu is het tijd te gaan bouwen. Met behulp van een gehuurd aggregaat wordt vrijdag 26 maart de eerste biels gelegd. Op onze club avond is die bij opbod verkocht. De gelukkige eigenaar krijgt het stukje waarop de datum is ingeslagen op een Certificaat. Aan het einde van die eerste lasdag liggen 4 baandelen van 6 meter klaar. Nog 19 rechte te gaan…..niet te vergeten 22 linkse en 4 rechtse bochtstukken. Als we op zaterdag de loods sluiten, liggen er 7 rechte stukken.
Volgens afspraak zien we in de elektriciteitskast bij de locatie een krachtstroom stopcontact verschijnen. Alleen Essent moet nu nog de voeding op de kast aansluiten en we kunnen ‘echt’ lassen. Helaas gebeurt dat niet in week 13 dus we besluiten nog een keer het aggregaat te huren. Jammer, het kost een hoop aan benzine. Een ander probleem is het uitschakelen van de hobby lastrafo. Die is niet berekend op continue werk. Veel pauzes om af te koelen houden het werk ernstig op.
Donderdag 8 april. We krijgen de sleutel van de elektra kast. We hebben krachtstroom ter beschikking. Vrijdag met goede moed aan de slag. Er staan 3 lastrafo’s klaar. Maar niet veel later staan ze alle 3 af te koelen!! Dit schiet niet op….. Maar heeft de nestor van onze club niet een antiek maar professioneel apparaat staan? En ja…..een erfenis van de Staatsmijnen, maar in goede conditie. We mogen het ophalen en hij hoeft het niet meer terug. 300 kilo lastransformator…gelijkstroom ook nog. Zaterdag blijkt dat deze oudheid behalve mysterieus licht ook nog klasse lasnaadjes laat leggen! De hele dag door, echt een uitkomst.
In het buiten gebied wordt ondertussen geharkt aan de afwerking van de spoordijk. Takken en brokken steen worden verwijderd. We kunnen een motorfrees lenen voor het grove werk en tikken en passant een balkmaaier op de kop voor een symbolisch bedrag…. € 1,00. Wel overmaken via de giro!!
Later die zaterdag komt de buigwals voor de bochten. Alleen de motor ervan heeft nog aandacht nodig. Op de werktafel wordt de bocht uitgezet. Alle bochtstukken krijgen een straal van 15 meter. De bielslatten worden erop geschroefd en als we naar huis gaan ligt de werf klaar voor een nieuwe lasdag en kan de spoordijk worden in gezaaid………
Deel 3
Constructie
Het is week 15. Zowel maandag als woensdag wordt naast de vaste
vrijdag en zaterdagdienst, gelast aan de rechte stukken. We hebben 5
kilo graszaad gekregen. Dat zaaien we gelijk langs de dijk van het
rechte stuk. Vrijdag is de walsmotor werkend op locatie. Met man en
macht worden de railstrippen op een straal van 15 meter gewalst. De
eerste bochten worden gelast. Inmiddels blijkt dat veel strippen
getordeerd zijn. Dat betekent een extra handeling. In een bankschroef en
met een grote bahco worden ze gericht.
De mal voor de bochten behoeft nog enige aanpassing om productie te
kunnen maken. Vrijdag 23 april zijn de rechter bochten klaar. Dat waren
er maar 4. Nu komen 22 linker bochtstukken aan de beurt. Zaterdag
hebben we 15 kilo graszaad, geregeld door een van onze Belgische leden.
Zo is het hele te gebruiken gebied mooi ingezaaid.
Ook woensdag de 28ste is een lasdag. Het tempo zit er goed in. We zien
zelfs de mogelijkheid op 23 mei, de Parkdag in het Schutterspark, op de
nieuwe baan te kunnen rijden.
Als ik de volgende dag de laatste bielzen wil ophalen hebben we een
tegenvaller. De school die voor ons de lengtes U-profiel in stukken
zaagt heeft ze niet af gekregen en sluit nu voor 14 dagen vakantie. Zo
komt het laswerk stil te liggen. Maar een oplossing is gauw gevonden.
We hebben een afkortzaag ter beschikking en in de loods liggen 6 lengtes
U-profiel. Dit helpt ons de vakantie door. Op de dag van de arbeid
kunnen we die waarmaken. Bielzen gezaagd en het bochten lassen gaat
gewoon verder.
Buiten is iemand van ons met groene vingers Hedera aan het planten. Ook
het terrein rond de baan krijgt alle aandacht.
Week 18. We kunnen een lasapparaat lenen van de kraanmachinist die het
grondwerk maakte. Het is een inverter, lekker klein en uitermate
geschikt voor het werk in het veld. De vrijdag wordt besteed aan het
richten van door het lassen kromgetrokken bielzen. Een simpel maar
handig hulpmiddel doet dit werk snel.
Een hydraulisch potkrikje met een balkje en twee hijsogen met D-
sluitingen…..vindingrijk! De onderkant van de bielzen worden in de
teerlak gezet. Duurzaamheid is ook belangrijk.
Baan leggen
Zaterdag 8 mei. We slepen de eerste baanstukken naar het talud. Wat
rechte stukken en wat linker bochten. Als de eerste delen aan elkaar
gelast zijn moeten we dat vieren! De voorzitter heeft een kruidenbitter
bij zich en heeeeel kleine glaasjes. Tja….lassen onder invloed is geen
optie! Als we die dag opruimen ligt 63 meter spoor op de dijk. Niet
slecht als begin! De helft van het rechte stuk en de helft van de lange
bocht bij de duiventil. Volgende week dinsdag maken we die bocht af en
wordt een begin gemaakt aan de slinger.
Eind week 19 ligt vrijwel de hele baan. Er ontbreekt aan de laatste
bocht nog een stuk van twee raildelen. Die kunnen we pas maken als er
weer bielzen zijn. Begin volgende week gaat dat gebeuren. Alle bielzen
in het veld zijn nu ook van boven geteerd en zijn alle lassen
gecontroleerd en glad geslepen waar nodig. In gebouw 4 is een begin
gemaakt met opruimen van duizenden plastic bekertjes met een filterzakje
in. Dit was een ..uhhh….kunstwerk. Gebouw 4 was een filterhuis…… Het is
nu zeker dat we op de parkdag, 23 mei, gaan rijden op de vaste baan. We
streven er naar de cirkel rond te krijgen, zo niet, dan rijden we heen
en terug op toch meer dan 90% van de totale baan.
Wordt vervolgd.
Deel 4
Constructie, vervolg
Na een aanzienlijke periode van stilte, gaat het verslag over onze
baan toch weer verder.
Dinsdag de 18de mei zijn we met 3 man in het park om nog 2 bochten te
lassen. Dat gaat zo voorspoedig dat we besluiten ze gelijk op hun
plaats te leggen. Dan nog een halve bocht die klaar ligt, net als een
recht stuk. Dan mankeert er nog één meter recht en een kwart bocht.
Tjaaa, dat kunnen we niet laten liggen. Als we naar huis gaan is de baan
dicht! We zullen zondag rond rijden. De vrijdag die week wordt besteed
aan nog wat lassen slijpen en de laatste bielzen teren. Zaterdag
verdelen we een 5 m3 split over de baan en dan ziet het geheel er netjes
uit. Natuurlijk ligt de baan nog niet strak, maar dat is van later zorg.
En ook de traverse met opstelsporen en het spoor naar het depot moeten
nog.
Schuttersparkdag
Onze eerste rijdag op de nieuwe baan kon niet beter. Prachtig weer en
een hoop blije kinderen en ouders op 23 mei. Net als bij de mobiele
baan, stonden ze weer in de rij voor een ritje. Vlekkeloos verliep de
‘maiden trip’ niet. Ontsporingen op een paar plaatsen maakten duidelijk
dat er nog wat ‘fine tuning’ nodig is aan de baan. Gelukkig begrijpen we
allemaal wat Engels……
Stoomtractie liet wat te wensen over deze dag. Electro- en Tomos 2-tact
power hebben de dag op de baan gered. Deze dag werden ook proefritten
gemaakt met locomotieven in ontwikkeling. Dat leverde voor de bouwers
wat leermomenten op. Volgende keer beter?
Naast de grondbaan trok ook de Spoor 1 baan de nodige belangstelling.
De plaats op onze nieuwe locatie is prima. Als de grond straks wat
steviger is of geplaveid is die zelfs perfect te noemen. Er reed een
grote verscheidenheid aan locs en treinen rond voor de liefhebbers.
De tafels met stationaire stoommachines, vlamhappers en hete
luchtmotoren hadden een mooie plaats op de voormalige skelterbaan, maar
stonden wat ver weg van het andere gebeuren. Daar moeten we een andere
plek voor vinden.
Het mooie aan het eind van de dag was niet een baan te hoeven demonteren
en een aanhanger vol ijzer bij de voorzitter in de garage op te
stapelen……….
En verder….
Twee weken later reden we alweer. Nu was er zelfs een tweede Spoor 1
baan. De dag begon goed, maar ons overhaast vertrek halverwege de middag
was voorbarig. Het voorspelde noodweer bleef uit.
In de tussentijd is hard gewerkt aan de traverse. Op de lagerstoelen na,
ligt die klaar om in de baan opgenomen te worden. Er zijn ook nog twee
bochten gemaakt voor in het depotspoor.
Bovendien hebben we onze lashal verlaten en alle materialen en machines
naar Gebouw 4 verhuisd. Een deel hiervan zal ons vaste onderkomen
worden.
Het vervolg is het plaatsen van de traverse in week 24……..
Deel 5
November 2011 alweer. Meer dan een jaar verstreek sinds het laatste
verslag. Oh, de traverse ligt natuurlijk al lang en na een grondige
behandeling door de ontwerper, werkt die ook perfect. Wat ik eerder
beschreef als ‘fine tuning’ aan de baan draaide uit op dagenlang noeste
buig en wring arbeid door een groepje baanarbeiders. Al met al een les
in baan construeren voor de toekomst.
Inmiddels zijn al honderden rondjes gereden en een paar duizend
passagiers vervoerd. In ons onderkomen beschikken we nu over een luxe
toilet, regenwater installatie en binnenkort een keukenblok.
Elektriciteit is op de afwerking na klaar. Dan is het nu tijd weer
verder te bouwen aan de baan. Een station met omloopsporen is hard
nodig. Dat maakt het rijden met meerdere treinen, vooral bij in- en
uitstappen een stuk gemakkelijker. Daarvoor zijn wissels nodig en die
komen het eerst aan bod.
Wagons
Op de geplande rijdag van november maakte onze eerste 4 persoons wagon zijn ‘maiden trip’. Achter het (Tomos) tramlocje en de ‘Ruston’ loc heeft ie zonder enig probleem de nodige kids vervoert. Nu mag de wagon de clubkleuren krijgen en kunnen de andere twee afgebouwd worden. We kunnen dan een volwaardige trein samenstellen………
Opening…..
Ik heb de officiële opening van onze baan nog niet genoemd.
26 juni 2011……was de dag waarop de baan door de
burgemeester Brocken van Brunssum geopend werd. Dit deed hij door samen
met wethouder Geurts in een wagon achter de nieuwe stoomlocomotief van
Jack Stofmeel door een spandoek te rijden.
Al van af het begin van de dag was de baan mooi bezet door treinstellen
uit het hele land en zelfs België. Tot laat in de middag werden
honderden passagiers vervoerd. Synchroon aan het buitengebeuren was in
de pompgebouwen een tentoonstelling van veel stationaire modellen en
kleinschalige stoom- en elektrische treinen gaande. Ook die werd druk
bezocht.
Kort samengevat was het voor ons en de bezoekers een prachtige dag.
2011….
Was ondanks een mindere zomer voor ons een mooi jaar.
Na een rustige start in 2010, hebben we dit jaar vrijwel elke zondag
materieel op de baan gehad.
De spoorbaan van SGL is te bereiken via de Heidestraat in Brunssum;
Volg de vorderingen (foto's) ook op Facebook
