Tips & Tricks
Slimme stoomverdeling
In augustus 2010 werd de clubavond van Stoomgroep Limburg bezocht door Harrie van den Eijnden. Hij zette zonder nadere uitleg een stoommachientje op tafel.
De eerste indruk leverde uitspraken op als: “ach, een leuk zelfbouw machientje….”, en: “een één cilinder met cilindrische schuif….misschien zoals Wilesco….”. Maar bij nader onderzoek: “oh nee, uhh…hoe zit dat nu?”. Er kon geen sprake zijn van een stoomschuif, de twee krukken op de krukas staan in 90 graden ten opzichte van elkaar met allebei een even grote slag. Er was sprake van een twee cilinder. Maar hoe verloopt de stoomverdeling dan? Voor dat onze leden in paniek raken door bewezen onkunde, brengt Harrie licht in de duisternis. Hij legt een originele octrooi aanvraag uit 1958 op tafel.
Uit de bijgaande werkbeschrijving wordt alles duidelijk. Zeker, als we het machientje ter plekke gedemonteerd hadden waren we er ook achter gekomen. Maar hier staat alles duidelijk uitgelegd. De volledige werkcyclus. Iedere zuiger is gelijk de schuif voor de ander. In feite heeft iedere zuigerstang twee zuigertjes die ook kanalen openen en afsluiten. Uit bijgaande tekeningen van het verleende octrooi blijkt de werking. Dit machientje was het prototype dat bij de aanvraag hoorde. De vader van Harrie, Jan van den Eijnden, diende op 30 januari 1958 (om 14.58 uur) de aanvraag in voor octrooi op een: “Zuigermachine, aangedreven door stoom of gas onder druk, respectievelijk zuigerpomp voor gassen, met twee cilinders of een veelvoud hiervan, waarbij de respectievelijke zuigers de functie uitoefenen van stoom- respectievelijk gasverdeelorganen.” Het verleende octrooi werd op 15 januari 1960 openbaar gemaakt. Het is niet bekend of er ooit in de praktijk gebruik van werd gemaakt.
Na ruim een halve eeuw vuil vergaren en ook als speelgoed vaak in bedrijf te zijn geweest, is het de vraag of dit prototype nog zou werken. De ketel vullen was geen optie. De haakse vulopening was volledig verstopt. Dan het motortje van de ketel nemen en een beetje perslucht erop. Zo blijkt dat hij het nog doet! Hij snort als een naaimachientje…. Het geluid lijkt meer op dat van een luchtmotor dan een stoommachine. Ja ja, hij liep toen ook op lucht…. Verdere demontage laat onder het messing cilinderblok een aluminium plaat zien waarin, net als in de onderkant van het cilinderblok, de nodige kanalen gefreesd zijn. Een pakking tussen deze twee sluit de doorlopende kanalen af waar nodig. De pakking heeft de tand des tijd niet doorstaan. Die is in twee gebroken. Een velletje teflon zal een goede vervanging zijn. Verder is, op een soldeerverbinding na, geen enkele reparatie nodig. Om de originaliteit van de machine te behouden wordt er behalve goed schoonmaken en de ketel ontkalken niets aan gedaan. Wel dient het frame(ketelstoel), dat van blik is, nieuw gemaakt te worden. Het is aan de stookzijde volledig doorgeroest. De andere foto’s tonen de uiterst simpele constructie.
Het gaat voor dit artikeltje te ver om de volledige werk beschrijving van de octrooi aanvraag over te nemen, maar onderstaande stapsgewijze, schematische weergave van één volledige krukas omwenteling spreekt voor zich.
Binnen Stoomgroep Limburg heeft het ontwerp de interesse gewekt van meerdere leden. Één model in dezelfde grootte is al gebouwd. Een tramlocomotief met deze aandrijving voor 7 ¼ inch spoorbreedte is in aanbouw.Mocht u meer willen weten van dit bijzonder ontwerp, kunt u contact met ons opnemen via info@stoomgroeplimburg.nl
Eenheden converteren
Link naar een programma om eenheden te converteren: http://joshmadison.com/convert-for-windows/
Maten voor locomotief wielen
De sites waarop je gestandaardiseerde maten kunt vinden voor spoorrails
en wielen zijn o.a.
http://www.stoomgroep.be/modelbouw/maten.htm
De europäischen Standards für Dampfbahnen downloaden.(pdf)
Tip voor leden van SGL: Archief tijdschriften
In het SGL archief bevinden zich de volgende (door ieder lid te raadplegen) tijdschriften:
- De Modelbouwer (Ned) 1976-Heden
- Onder Stoom (Ned) 1978 -Heden
- Machinen im Modellbau (Duits) 1989-Heden
- Live Steam (Amerikaans) 1981-Heden
- Model Engineer (Engels) 1969-Heden
- Model Engineer Workshop (Engels) Aug1999-Mei2006
Denk aan het verenigingsarchief als je oude tijdschriften weg doet!!